Client: Municipality of Patras
Area: 1.000 m2
Status: Competition Entry - Honorable Mention
Date: 2018
Location: Patras, Gr
Designing Team:
Molior Architects+ : Eleana Pastra, Phivos Sigalas
Partners: Panos Gkiokas, Kyriaki Vrana
Concept
The issue of cremation remains to this day a taboo for Greek society. The stance of the ever-conservative Orthodox church combined with the deep-rooted beliefs regarding burial rituals and remembrance, contribute to prejudice and a generally negative attitude towards this issue. Within this framework, our approach looks to ancient Greek tradition and mythology as well as the long-established mental connection of spatial concepts like “descent” with death and the underworld.
As a design starting point and central theme, we see three basic aims emerging. The conceptual and spatial coincidence of the crematory and the remembrance space, the process of descent and the feeling of submersion, as well as the clear, silent presence of the crematory in the surrounding space. These principles take form in the four cubes on the surface, the evocative underground hall – repository and the entrance – point of descent to the building’s interior.
These four monoliths made of dark concrete emerge almost eerily, in contrast to the Mediterranean vegetation surrounding them. The roughness of the materials combined with the clear geometry and minimal openings detaches these forms from the exterior space and leaves them reflecting on the shallow water basin that accompanies them.
The submersion occurs through a long descent under the water level to the silent interior of the underground hall. There, through the combination of concrete and the deep contrast between the light-filled planted atriums and the cold interior, the two entrances open up, leading to the interior of the crematory and the underground remembrance hall. The hall itself is made of raw concrete as well, which even in low light conditions contrasts with the deep dark volume of the cubes. At the same time, at the edges of the hall, the walls housing the urns are lined with a narrow strip of water, which reflects the outside lights coming through narrow skylights.
The cremation chambers and the ceremony hall are placed centrally in the hall within the dark cubes of the surface. Inside, in contrast to the dark and relatively short hall comes high and light-filled space, providing a temporary relief from the weight of the remembrance space. After the ceremony, what comes is the cathartic ascent through the immediate exit from the hall to the outside. The exit point is placed within the fourth cube which, through a small atrium, connects the interior with the garden of the site. The garden, protected by a combination of dense vegetation and rough stone walls, functions as a place of peace and quiet as well as the burring field of the ashes.
Εργοδότης: Δήμος Πατρών
Επιφάνεια: 1.000 μ2
Κατάσταση: Πρόταση σε Διαγωνισμό - Εύφημος Μνεία
Χρονολογία: 2018
Θέση: Πάτρα, Gr
Σχεδιαστική Ομάδα:
Molior Architects+ : Ελεάνα Πάστρα, Φοίβος Σιγάλας
Συνεργάτες : Πάνος Γκιόκας, Κυριακή Βρανά
Πρόταση
Το ζήτημα της καύσης νεκρών αποτελεί μέχρι και σήμερα ένα θέμα ταμπού για την Ελληνική κοινωνία. Η στάση της πάντα συντηρητικής ορθόδοξης εκκλησίας αλλά ακόμα περισσότερο οι βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις που αφορούν τα έθιμα ταφής και ενθύμησης, συμβάλλουν στην προκατάληψη και την εν γένει αρνητική αντιμετώπιση του συγκεκριμένου θέματος. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η προσέγγιση μας έρχεται να στραφεί στην ελληνική παράδοση και την αρχαιοελληνική μυθολογία και στην ακόμα ζωντανή, έστω και συνειρμικά, συσχέτιση χωρικών εννοιών όπως η «κάθοδος», με τον κάτω κόσμο και τον θάνατο.
Ως συνθετική αφετηρία και κεντρική ιδέα μπορούμε να πούμε ότι αναδύονται τρεις βασικές επιδιώξεις. Η εννοιολογική και χωρική ταύτιση αποτεφρωτηρίου και χώρου ενθύμησης, η διαδικασία της βύθισης και το αίσθημα της κατάβασης, και η καθαρή και σιωπηρή παρουσία του Αποτεφρωτηρίου στο χώρο. Αρχές οι οποίες μεταφράζονται από τους τέσσερις κύβους στην επιφάνεια, την υποβλητική υπόγεια αίθουσα- εναποθετήριό και την είσοδο- κάθοδο στο εσωτερικό του κτιρίου.
Οι τέσσερις αυτοί μονόλιθοι από σκούρο σκυρόδεμα, προβάλλουν σχεδόν απόκοσμα, αντιτιθέμενοι στην άγρια μεσογειακή βλάστηση που τους περιβάλλει. Η αδρότητα των υλικών, σε συνδυασμό με την απόλυτη γεωμετρία και τα ελάχιστα ανοίγματα αποκόβει τις εν λόγω μορφές από τον υπαίθριο χώρο και τις αφήνει να καθρεφτίζονται στη ρηχή δεξαμενή που τις συνοδεύει.
Η βύθιση πραγματοποιείται μέσα από μία μακρά κατάβαση κάτω από τη στάθμη του νερού στο σιωπηλό περιβάλλον της υπόγειας αίθουσας. Εκεί μέσα από τον συνδυασμό του οπλισμένου σκυροδέματος και των έντονων αντιθέσεων μεταξύ των φωτεινών και φυτεμένων αιθρίων και του ψυχρού εσωτερικού, ανοίγονται οι δυο είσοδοι προς το εσωτερικό του αποτεφρωτηρίου και της υπόγειας αίθουσας ενθύμησης. Η ίδια η αίθουσα αποτελείται και αυτή από ανεπίχριστο σκυρόδεμα το οποίο, ακόμα και στις συνθήκες χαμηλού φωτισμού, έρχεται σε αντίθεση με τους έντονα σκουρόχρωμους όγκους. Ταυτόχρονα, στις άκρες της, τρέχει παράλληλα με τους τοίχους εναπόθεσης των τεφροδόχων, μια στενή λωρίδα νερού η οποία αντανακλά το φως της επιφάνειας που εισέρχεται μέσα από στενούς φωταγωγούς.
Οι αίθουσες των αποτεφρωτήρων και τελετών τοποθετούνται κεντρικά της αίθουσας και στο εσωτερικό των κύβων της επιφάνειας. Εντός τους, από τον σκοτεινό και αναλογικά χαμηλοτάβανο χώρο, γίνεται η μετάβαση σε χώρους ψηλούς και φωτεινούς, μια προσωρινή διέξοδος από το βάρος και τον συνθλιπτικό χώρο ενθύμησης. Στο τέλος έρχεται η άνοδος και η κάθαρση μέσω της άμεσης εξόδου από την αίθουσα στο ύπαιθρο. Αυτή τοποθετείται εντός του τέταρτου κύβου όπου μέσω ενός μικρού αιθρίου φέρνει σε επαφή το εσωτερικό με την κατάφυτη «πίσω» πλευρά του οικοπέδου. Εκεί, αναπτύσσεται ο κήπος του αποτεφρωτηρίου, προστατευμένος από ένα συνδυασμό πυκνής φύτευσης και τοιχίων από ξερολιθιά, λειτουργώντας ως χώρος ησυχαστήριο αλλά και εναπόθεσης (ταφής) της τέφρας .